Profil naszego Zakładu określają badania ściśle związane z główną dyscypliną – literaturoznawstwem. Jako zespół realizujemy – wypracowane zarówno w pracach naukowych, jak i w dydaktyce – trzy spójne, wzajemnie oświetlające się, kierunki badawcze łączące, w ramach koncepcji literaturoznawstwa dramatycznego, obszary badań literackich i estetycznych z teorią dramatu i teatru.
Literaturoznawstwo dramatyczne i performatywne
Linię dramatycznej i performatywnej teorii literatury pokazujemy w rozmaitych autorskich ujęciach (np. proponując przejście od kategorii „tekstowego świata” do koncepcji „splątanego świata”, od teorii jako metajęzyka literatury do teorii jako sztuki, od teorii jako teatru do teorii jako dramatografii) prowadzących do wizji humanistyki performatywnej. Warianty literaturoznawstwa sprzężonego ze sztuką dramatyczno-teatralną eksponuje czasopismo „Przestrzenie Teorii” (70 pkt., indeksowane m.in. w bazie Scopus) oraz seria Biblioteka Przestrzeni Teorii (linia monografii i przekładów) realizowane we współpracy z Wydziałem Polonistyki UJ. W ramach dydaktyki, oprócz wykładów i ćwiczeń z teorii literatury czy poetyki, współrealizujemy specjalność kuratorstwo literatury.
Teorie dramatu/teatru/widowisk i dramaturgia sztuki
Staramy się pokazać zmianę myślenia o dramacie prowadzącą od teorii dramatu do dramaturgii sztuki. Badamy rozmaite konsekwencje zmiany widzenia teatru jako miejsca oglądania wystawianego dramatu na rozumienie teatru jako splotu wielu sposobów wytwarzania różnych dramaturgii.
Obecnie realizujemy w ramach konsorcjum UAM/UJ projekt badań nad dramatem, teatrem i sztukami performatywnymi, związany z powstawaniem nowych obszarów badań, takich jak dramaturgia czy dramatografia itp. W założeniach jest to projekt wspierający badawczy charakter naszej uczelni, obejmujący także przedstawicieli innych ośrodków o statusie uczelni badawczych. Pierwszy etap prac zakończył się książką zbiorową: Dramaturg w teatrze, literaturze, sztuce. Dramaturgia nowe perspektywy, pod. red. W. Balucha i A. Krajewskiej, seria Biblioteka Przestrzeni Teorii, Wyd. Nauk UAM, Poznań 2019. W tych przedsięwzięciach wspiera nas dydaktyka – opracowaliśmy spójny program zajęć dramaturgicznych i teatralnych dla studentów polonistyki (prowadzony także w ramach Amu-pie w języku angielskim).
Estetyka literacka, performatywna, antybinarna
Główny kierunek zainteresowań dotyczy przenoszenia pojęć ze sztuki w obszar literacki. Pokazujemy fizykalne kategorie estetyczne: jak lekkość, płynność; amorficzne: gęstość, ciemność, mglistość, przezroczystość oraz performatywne: jak uobecnianie, wymazywanie, zawieszanie itp., które współtworzą różne dyskursy literaturoznawcze. Wpisują się tu prace dotyczące odbioru anamorficznego i dyskursów synestezyjnych, cienia i światła, oraz powidoku i prześwitu. Prowadzone są także badania nad estetyką przestrzeni i przestrzeniami estetyki (np. projekt grantu: Estetyka przestrzeni). W tych ramach publikowana jest już od wielu lat seria artykułów oraz książek związanych z wizualnością, jak np. monografia dotycząca portretu performatywnego, kategorią aisthesis, w przygotowaniu są kolejne pozycje. Ważnym nurtem są prace w ramach teorii kultury, zwłaszcza dotyczące związków literaturoznawstwa z historią. Ostatnio rozszerzamy obserwacje także na estetyki teatrów innych kultur, które zmieniają myślenie świata Zachodu na antybinarne, paradoksalnie, nie tylko w zakresie sceny, ale i literatury, (literatura jako sztuka performatywna). W ramach dydaktyki realizujemy program np. estetyki i retoryki, estetyki literackiej, sztuk wizualnych i performatywnych.
Dynamiczny rozwój Zakładu powoduje, że stale utrzymują kontakt i współpracują z nami nasi doktorzy, nie będący pracownikami etatowymi, wnosząc ciekawy wkład w niejedną dyskusję podczas zakładowych spotkań.
Zapraszamy na stronę: http//www. estetyka.amu.edu.pl.